Πανδέκτης

Πανδέκτης
(digesta). Το κυριότερο τμήμα της ιουστινιάνειας κωδικοποίησης, του ρωμαϊκού δικαίου. Παλαιότερες νομικές συλλογές με τον τίτλο του «π.» είναι γνωστές, όπως του Λ. Ουλπ. Μαρκέλου (τριανταένα βιβλία πανδεκτών) που έζησε την εποχή της αυτοκρατορίας του Μάρκου Αυρηλίου (161-180 μ.Χ.), του Κ. Κερβιδίου Σκαιβόλα (σαράντα βιβλία πανδεκτών), που έζησε επί αυτοκρατορίας Σεπτ. Σεβήρου (193-211), και η συλλογή εδίκτων του Σαλβ. Ιουλιανού, της εποχής του Αδριανού (117-138), τόσο σημαντική που ο Ιουλιανός χαρακτήρισε το δικό του π. μίμηση (imitatio) εκείνης. Ο Ιουστινιανός βρήκε σε εφαρμογή 3 κώδικες, τον Γρηγοριανό (αρχές 4ου αι.), τον Ερμογενειανό (μέσα 4ου αι.) και τον Θεοδοσιανό (438 μ.Χ.) το περιεχόμενο του οποίου, μαζί με τις νεότερες αυτοκρατορικές διατάξεις αποτέλεσε τον ιουστινιάνειο Κώδικα του 529 μ.Χ. Έμεινε εκτός κωδικοποίησης το παλαιό δίκαιο (jus vecus), οι γνωμοδοτήσεις των μεγάλων νομοδιδασκάλων και οι αυτοκρατορικές διατάξεις, στις οποίες αναφέρονται οι γνωμοδοτήσεις που αποφάσισε ο Ιουστινιανός να περιληφθούν σε ένα νέο κείμενο, όπου να συμβιβαστούν οι αντιφάσεις, να αποφευχθούν οι επαναλήψεις, να παραλειφθούν οι απαρχαιωμένες διατάξεις. Το έργο ανέθεσε σε επιτροπή αποτελούμενη από τον quaestor του ιερού παλατιού Τριβωνιανό και από 16 μέλη, επισημότερα από τα οποία ήταν οι νομομαθείς Θεόφιλος Δωρόθεος και Ανατόλιος. Η επιτροπή επεξεργάστηκε 2.000 βιβλία που περιείχαν 3 εκατ. στίχους και περιόρισε το κείμενο σε 50 βιβλία με 150.000 στίχους, όπου προσέθεσε πίνακα συγγραφέων και συγγραμμάτων, τον ονομαζόμενο φλωρεντινό πίνακα (index florentinus). Ο π. δημοσιεύτηκε με την αυτοκρατορική διάταξη (constitutio) της 16ης Δεκεμβρίου 533, γνωστή με τη λατινική πρώτη λέξη tanta ή την ελληνική (η contitutio δημοσιεύτηκε στις 2 γλώσσες) δέδωκεν· άρχισε να ισχύει από τις 30 Δεκεμβρίου 533. Στον π., το κείμενο των αρχαίων διατάξεων και των συγγραφών υπέστη μεταβολές, είτε τροποποιήσεις, είτε προσθήκες (παρεμβλήματα Τριβωνιανού)· δεν αποφεύγονται επαναλήψεις (δίδυμα), άλλες από παραδρομή, άλλες θεληματικές, για να διατηρηθούν τα παλαιά κείμενα, και ορισμένες διατάξεις μπήκαν σε άσχετα κεφάλαια (φυγάδες). Ο Ιουστινιανός απαγόρεψε κάθε ερμηνευτική εργασία στον π. (constitutio Δέδωκεν §21), επέτρεψε μόνο την κατά λέξη (κατά πόδα) μετάφραση από τα λατινικά στα ελληνικά και ει τι φανείη τυχόν αμφισβητούμενον... τούτο βασιλεύς ερμηνεύσει. Το αρχαιότερο πλήρες χειρόγραφο του π., πιθανώς του 7ου αι., είναι το λεγόμενο φλωρεντινό, που από το 1786 βρίσκεται στη Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη.
* * *
ο, και Πανδέκτη ή Πανθέκτη, η
λειτουργικό βιβλίο τής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • πανδέκτης — all receiver masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πανδέκτης — (digesta). Το κυριότερο τμήμα της ιουστινιάνειας κωδικοποίησης, του ρωμαϊκού δικαίου. Παλαιότερες νομικές συλλογές με τον τίτλο του «π.» είναι γνωστές, όπως του Λ. Ουλπ. Μαρκέλου (τριανταένα βιβλία πανδεκτών) που έζησε την εποχή της αυτοκρατορίας …   Dictionary of Greek

  • πανδέκτης — ο αυτός που δέχεται τα πάντα· πληθ. πανδέκτες συλλογή αποσπασμάτων από τα συγγράμματα αρχαίων Ρωμαίων νομομαθών, που συντάχθηκε με εντολή του Ιουστινιανού …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • πανδέκται — πανδέκτης all receiver masc nom/voc pl πανδέκτᾱͅ , πανδέκτης all receiver masc dat sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πανδέκταις — πανδέκτης all receiver masc dat pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πανδέκτην — πανδέκτης all receiver masc acc sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πανδέκτου — πανδέκτης all receiver masc gen sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πανδέκτῃ — πανδέκτης all receiver masc dat sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Антиох (монах) — монах палестинской лавры св. Саввы. Около 620 г. он написал сочинение Πανδέκτης της άγίας Γραφης , представляющее собою сокращенное изложение учения Св. Писания и св. отцов церкви по различным вопросам христианской нравственности и отчасти веры,… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Эфиопская литература — литература Абиссинии, написанная на языке геез и современных амхарском, тиграйском и др. диалектах. По содержанию примыкает к другим литературам христианского Востока и имеет большей частью богословский и исторический характер; есть, впрочем, и… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”